Als je kijkt naar hoe dieren omgaan met een stressvolle situatie dan is dat vaak vanuit het reptielenbrein geregeld. Er is een stressprikkel of angstige situatie, het reptielenbrein neemt de controle kamer over en zorgt dat het dier vlucht, vecht of ‘bevriest’ (zoals een hert van schrik stokstijf stil kan blijven staan als hij een auto op zich af ziet komen.
Of een hond die wordt aangevallen door een andere hond, daarvan schrikt en, nu komt het, alle spanning in het lijf eruit schudt.
Ze schudden het letterlijk van zich af, waarna ze de stress kwijt zijn
Dit zijn dan een aantal losse stressvolle incidenten, maar wat gebeurt er met ons brein als wij continu in stressvolle situaties verkeren en constant opgejaagd worden door deadlines, drukke agenda’s en verplichtingen?
Je brein ziet het verschil niet tussen rennen voor een tijger of rennen voor een deadline. Dus dan raak je in een permanente staat van alertheid en zal je merken dat je steeds minder goed tegen stressvolle situaties kunt, met eventueel een burn-out als gevolg.
Er zijn hier twee belangrijke dingen aan de hand:
- Je brein zet allerlei chemische processen in gang waardoor je in actie kunt komen tegen het gevaar; vechten of vluchten. Daarvoor heb je onder andere een versnelde hartslag nodig en bloed naar je spieren, geen bloed naar je verteringsstelsel. Dat heeft nu even geen prioriteit als je aan het overleven bent. Dus je brein zet je bijnieren aan tot het maken van o.a. cortisol (niet voor niks het stresshormoon genoemd). En dit zou super effectief zijn als je opeens oog in oog staat met een tijger, maar niet als je het elke dag getriggerd wordt door bijvoorbeeld werkdruk.
- Hoe langer dit systeem aan staat, hoe alerter je brein wordt. En hoe uitgeputter je lijf raakt. Dit betekent ook dat ontspanningsoefeningen niet meteen groot effect zullen hebben, maar je bijvoorbeeld eerst zal moeten gaan bewegen in de natuur als tussenstap. Want stel dat je brein denkt dat de werkdruk een tijger is en maakt je lijf klaar om te vluchten en jij gaat op een matje (stil) liggen om te ‘ontspannen’ dan zal je brein denken dat je situatie nog benarder is geworden en je nog harder motiveren om weg te rennen. Kortom, de onrust en gejaagdheid in je lijf zal eerst toenemen.
Belangrijk is dat je voor jezelf gaat voelen en inzien van welke situaties je stress krijgt en waar je een gevoel van ontladen (het van je afschudden) van ervaart.
Voor de een is dat yoga en voor de ander is dat sporten of wandelen in de natuur.
Het kan lang duren voordat je brein uit de ‘code rood’ stand raakt als het daar door chronische stress eenmaal beland is. Dus ook hier geldt; voorkomen is beter dan genezen.
Probeer dus balans te houden tussen stress en momenten van ontlading. En zorg goed voor jezelf en je brein in deze hectische tijd door middel van voeding, beweging en ontspanning. Durf voor de langere termijn eerlijk te kijken naar situaties die je continue stress opleveren; sociale contacten, werk, relaties, etc.
Alles staat met elkaar in verbinding en ook bij stress is je brein van grote invloed op hoe je je voelt.
